Lale Devri Hangi Zamanı Kapsar? Lale Devri Özellikleri Nelerdir?

Osmanlı devletinin siyasi ve askeri alanda yenilikleri takip etmekten daha çok batılı anlayışta yaşam tarzının benimsendiği saraydan başlayarak sürekli eğlence ve keyfe düşkün olunan bir dönemi ifade etmek için bu döneme lale devri denilmektedir. Osmanlı İmparatorluğunda İstanbul kentinin her yanının laleler ile süslenmesi de bu dönemin isimlendirilmesinde etki etmiştir.

Lale Devri Hangi Tarihleri Kapsar?

 Osmanlı devletinin farklı bir anlayışla geçirdiği dönem tarih olarak 1718 ve 1730 yılları arasında geçirilmiştir. Bu dönemde edebiyat eserlerinde kullanılan lale devri ifadesi daha sonraları bu dönem için kullanılır hale gelmiştir. Dönemin sadrazamı başta olmak üzere Osmanlı devletinin eski gücünü kaybetmesi ve yenilgilere uğraması karşısında eğlenme ve dinlenme amacıyla diğer ıslahatlara gerek duyulmamıştır.

Lale Devri Özellikleri Nelerdir? Bu Dönemde Yapılan Yenilikler

Osmanlı devletinin kuruluşundan itibaren askeri ve siyasi olarak gelişmeyi hedeflemesi 1718 ve 1730 yılları arasında kendini daha çok batılılaşma alanında faaliyetlere bırakmıştır. Özellikle bu dönemde yönetim saray ehli daha çok kültürel alanda yenilikler yapılmıştır.

Lale devri yeniliklerini ve gelişmeleri şunlardır;

• Avrupa’nın yenilikleri ve kültürel gelişmeleri takip edilebilmesi için geçici elçilikler gönderilmiştir.
• 28 Mehmet Çelebi bu dönemde ilk elçi olmuştur. Geçici elçi olarak kabul edilirken Paris Sefaretnamesi adında eser vermiştir.
• Sanat ve edebiyat alanında Avrupa örnek alınmıştır. Bu dönemde matbaa Avrupa’da getirilmiş olmasına rağmen Osmanlı devletinde yaşayan hattatların işsiz kalmaması için Kuran-ı Kerim ve Arapça eserler basılması engellenmiştir.
• Çiçek aşısı getirilmiştir.
• Özellikle İstanbul’da çıkan yangınları önlemek için tulumbacılar ocağı kurulmuştur.
• Matbaanın kullanılabilmesi için kağıt fabrikaları açılmıştır.
• Çini sanatı öne çıkmış ve çini atölyeleri açılmıştır.
• Minyatür sanatı bu dönemde daha çok değer kazanmıştır. Nakkaşlık ve minyatür alanında sanatçılar yetişmiştir.
• Matbaada basılan ilk eser Vani Mehmet Efendiye ait olan Van Kulu Lugatı olmaktadır.
• Mimari olarak Avrupa’dan esinlenilmiş Barok- Rokoko tarzları mimaride uygulanmıştır.

Lale Devrinin Son Bulmasını Sağlayan Gelişmeler Nelerdir?

Halkın bu dönemde saray ve saray halkının hatta üst düzey yöneticilerin keyiflerine düşkün olmasından rahatsız olması ile isyanlar başlamıştır. Dönemin sadrazamı olan Nevşehirli Damat İbrahim Paşanın kendi çevresini ve akrabalarını yüksek makamlara getirmesi isyanları desteklemiştir.

En önemli isyanlardan biri olan ve yeniçeriler arasında bulunan Patrona Halil isyanı yapılması neticesinde dönemin sadrazamı olan Nevşehirli Damat İbrahim Paşa idam edilmiş ve tahtta bulunan 3. Ahmet padişahlıktan alınarak yerine 1. Mahmut padişah ilan edilmiştir. Böylelikle lale devri sona ermiştir.

Dönemin sonlanmasında rol oynayan en önemli gelişmelerden biri de o dönemde yaşanan İran’daki Şii ve Sünni çatışmalarının varlığı ve Osmanlı devleti ile Rusya arasında imzalanan İstanbul antlaşması da sürecin sonlanmasında etkin olmuştur.

İstanbul anlaşmasının maddeleri şunlardır;

• Tebriz, Gence, Revan, Karabağ Osmanlı devletinin toprağı olmaktadır.
• Hazar Denizinin kuzeyi ve Dağıstan bölgesi ise Ruslara kalacaktır.
• Anlaşmanın en önemli özelliği ise Rusya ile yapılan ittifak anlaşması olmasıdır.

Lale Devrinde Çıkan İsyanların Özellikleri

Osmanlı devletinin diğer isyanlarından farklı olarak bu dönemde halk yeniliklere yapılan ıslahatlara karşı isyan etmemiş daha çok halktan kopuk bir saray ve yönetim zihniyetine isyan etmiştir. İsyancıların lale bahçelerini talan etmeleri fakat dönemin en önemli gelişmelerinden biri olan matbaaya zarar vermemeleri halkın gelişmeleri desteklediğini göstermektedir.

Halkın aynı zamanda yöneticilerin vazifelerini olması gerektiği gibi yerine getirmemeleri ve İstanbul anlaşmasının yapılması da isyanların her şeye rağmen yapıcı olduğunu göstermektedir.

Kaynak : https://www.keyifli.net/lale-devri-hangi-zamani-kapsar-ozellikleri-nelerdir/